Kişilik Bozukluğu

Kişilik bozuklukları konusu son yıllarda daha çok ilgi odağı olmuştur. Bunun başlıca üç ana nedeni vardır. Birincisi, sosyo-kültürel ve aile ilişkilerindeki değişikliklere bağlı olarak, kişilik bozukluklarına rastlanma sıklığındaki artıştır. İkincisi, kişilik bozukluklarının aile içi ilişkilerde, sosyal ve mesleki uyumda önemli sorunlara yol açmasıdır. Üçüncü etken de, kişilik bozukluklarında daha önce pek bir şey yapılamayacağı inancı hakimken, giderek tedavi edilebilir olduğunun görülmesidir.

Yaygınlık

Ülkemizde kişilik bozukluklarının yaygınlığı ile ilgili araştırmalar yapılmamıştır. ABD ve diğer bazı ülkelerde yapılan araştırmalarda, kişilik bozukluklarının yaygınlığı %10- 30 arasında bildirilmektedir.,

Sınıflama

A Kümesi Kişilik Bozuklukları

Paranoid Kişilik Bozuklukları

·        Yeterli bir temele dayanmaksızın, başkalarının kendilerini sömürdüğünden, aldattığından ya da kendilerine zarar verdiğinden kuşkulanırlar.

·        Dostlarının ya da iş arkadaşlarının kendisine olan bağlılığı ve güvenirliliği üzerine yersiz kuşkuları vardır.

·        Söylediklerinin kendisine karşı kötü niyetle kullanılacağından yersiz yere korktuklarından ötürü başkalarına sır vermek istemezler.

·        Sıradan sözlerden ya da olaylardan aşağılandıkları ya da gözdağı verildiği biçiminde anlamlar çıkarırlar.

·        Sürekli kin beslerler, onur kırıcı davranışları, haksızlıkları ya da görmezlikten gelinmeyi bağışlamazlar.

·        Başkalarınca anlaşılır olmayan bir biçimde, karakterine ya da itibarına saldırıldığı yargısına varır ve öfkeyle ya da karşı saldırı ile birden tepki verirler.

·        Haksız yere eş veya sevgililerinin sadakatinden kuşkulanırlar. Sürekli onların kendisini aldattığından, başkalarıyla ilgilendiklerinden şüphelenirler.

Şizoid Kişilik Bozukluğu

·        Ailenin bir parçası olmadığı gibi, ne yakın ilişkilere girmek ister, ne de yakın ilişkilere girmekten zevk alırlar.

·        Hemen her zaman tek bir etkinlikte bulunmayı tercih ederler.

·        Başka biriyle cinsel deneyim yaşamaya kaşı ilgisi varsa bile çok azdır.

·        Alsa bile çok az etkinlikten zevk alırlar. Başkalarının ısrarıyla bazı etkinliklere katılsalar bile çok keyif almazlar.

·        Birinci derece akrabaları dışında yakın arkadaşları ve sırdaşları yoktur.

·        Başkalarının övgü ve eleştirilerine karşı ilgisizdirler.

·        Duygusal soğukluk, kopukluk ya da tek düze bir duygulanım gösterirler.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu

·        Referans fikirleri vardır. Kendisiyle hiç ilgisi olmayan olaylardan kendisiyle ilgili anlamlar çıkarır.

·        Davranışları etkileyen ve kültürel değerlerle uyumlu olmayan, acayip inanışları ya da büyüsel düşünceleri vardır.

·        Olağan dışı algısal yaşantıları, bunlar arasında da bedensel ilüzyonları vardır.

·        Acayip düşünüş biçimi ve konuşma gösterirler (çevresel, mecazi, aşırı ayrıntılı, basmakalıp).

·        Kuşkuculukları ya da paranoid düşünceleri vardır.

·        Uygunsuz ya da kısıtlı duygulanımları vardır.

·        Acayip, alışılmışın dışında ya da çok kendine özel davranış ya da görünüme sahiptirler.

·        Yakından tanımakla azalmayan, aşırı toplumsal anksiyete; kendisi hakkında olumsuz yargılardan çok, paranoid korkular bu bozukluğa eşlik etme eğilimi taşır.

B Kümesi Kişilik Bozuklukları

Antisosyal Kişilik Bozuklukları

·        Tutuklanmaları için zemin hazırlayan eylemlerde tekrar tekrar bulunur, yasalara ve toplumsal davranış biçimlerine ayak uyduramaz ve saygı göstermezler.

·        Sürekli yalan söyleme, takma isimler kullanma ya da kişisel çıkarı, zevki için başkalarını aldatma ile belirli dürüst olmayan tutumlar gösterirler.

·        Dürtüsel olurlar ve gelecek için tasarılar yapmazlar.

·        Yineleyen kavga, dövüşler ya da saldırılarla belirli olmak üzere, sinirlilik ve saldırganlık gösterirler.

·        Kendisinin ya da başkalarının güvenliği konusunda umursamazlık gösterirler.

·        Başkasına zarar vermiş, kötü davranmış ya da başkasından bir şey çalmış olmasına karşın, ilgisiz olma ya da yaptıklarına kendince mantıklı açıklamalar getirme ile belirli olmak üzere, vicdan azabı çekmezler.

Sınırda Kişilik Bozuklukları

·        Gerçek ya da hayali bir terk edilmekten kaçınmak için çılgınca çabalar gösterirler.

·        Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelen, gergin ve tutarsız kişiler arası ilişkilere sahiptirler.

·        Kimlik karmaşası olarak tanımlanan belirgin olarak ve sürekli bir biçimde tutarsız benlik algısı ya da kendilik duyumu vardır.

·        Kendine zarar verme olasılığı yüksek, en az iki alanda, dürtüsellik (örn. para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, pervasızca araba kullanmak, tıkınırcasına yemek yemek) gösterirler.

·        Yineleyen, intiharla ilgili davranışlar, girişimler, göz korkutmalar ya da kendine kıyım davranışı gösterirler.

·        Duygudurumda belirgin bir tepkiselliğin olmasına bağlı, duygulanımda kararsızlık (afektif instabilite) vardır.

·        Kendilerini sürekli olarak boşlukta hissederler.

Histrionik Kişilik Bozukluğu

·        İlgi odağı olmadıkları durumlarda rahatsız olurlar.

·        Başkalarıyla olan etkileşimleri çoğu zaman uygunsuz biçimde cinsel yönden ayartıcı ya da baştan çıkarıcı davranışlarla belirlidir.

·        İlgiyi üzerine çekmek için sürekli olarak fiziksel görünümlerini kullanırlar.

·        Aşırı bir düzeyde, başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimleri vardır.

·        Gösteriş yapar, yapmacık davranır ve duygularını aşırı bir abartma ile gösterirler.

·        Telkine yatkındırlar, başkalarından ya da olaylardan kolay etkilenirler.

·        İlişkilerinin olduğundan daha yakın olması gerektiğini düşünürler.

Narsisistik Kişilik Bozukluğu

·        Kendilerinin çok önemli olduğu duygusunu taşırlar (örneğin; başarılarını ve yeteneklerini abartır, yeterli bir başarı göstermeksizin üstün biri olarak bilinmeyi beklerler).

·        Sınırsız başarı, güç, zeka, güzellik ya da kusursuz sevgi düşlemleri üzerine kafa yorarlar.

·        Özel ve eşi bulunmaz biri olduklarına ve ancak başka özel ya da toplumsal durumu üstün kişilerin (ya da kurumların) kendisini anlayabileceğine ya da ancak onlarla arkadaşlık etmesi gerektiğine inanırlar.

·        Hak kazandığı duygusu vardır: Kendisinin, özellikle kayrılacak olduğu bir tedavi biçiminin uygulanacağı beklentileri ya da bu beklentilere göre uyum gösterme.

·        Kişiler arası ilişkileri kendi çıkarları için kullanır; kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarının zayıf yanlarını kullanırlar.

·        Empati yapamazlar: Başkalarının duygularını ve gereksinimlerini tanıyıp, tanımlama konusunda isteksizdirler.

C Kümesi Kişilik Bozukluğu

Çekingen Kişilik Bozukluğu

·        Eleştirilecek, beğenilmeyecek ya da dışlanacak olma korkusuyla çok fazla kişiler arası ilişki gerektiren mesleki etkinliklerden kaçınırlar.

·        Sevildiklerinden emin olmadıkça insanlarla ilişkiye girmek istemezler.

·        Mahcup olacakları ya da alay konusu olacakları korkusuyla yakın ilişkilerde tutukluk gösterirler.

·        Toplumsal durumlarda eleştirilecekleri ya da dışlanacakları üzerine kafa yorarlar.

·        Yetersizlik duyguları yüzünden, yeni kişilerle aynı ortamda bulundukları durumlarda ketlenirler.

·        Kendilerini toplumsal yönden beceriksiz, kişisel olarak albenisi olmayan biri olarak ya da başkalarından aşağı görürler.

·        Mahcup olabileceklerinden ötürü kişisel girişimlerde bulunmak ya da yeni etkinliklere katılmak istemezler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

·        Başkalarından bol miktarda öğüt ve destek almazlarsa gündelik kararlarını vermekte güçlük çekerler.

·        Yaşamlarının çoğu önemli alanında sorumluluk almak için başkalarına gereksim duyarlar.

·        Desteğini yitireceği ya da kabul görmeyeceği korkusuyla, başkalarıyla aynı görüşü paylaşmadığını söylemekte zorluk çekerler.

·        Doğru yapıp yapmadıklarına ya da yeteneklerine ilişkin korkularından ötürü, tasarıları başlatma ya da kendi başlarına iş yapma zorlukları vardır.

·        Başkalarının bakım ve desteğini sağlamak için, hoş olmayan şeyleri yapmayı isteyecek kadar, aşırıya giderler.

·        Yakın bir ilişkileri sonlandığında, bakım ve destek kaynağı olarak derhal başka bir ilişki arayışı içine girerler.

Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu

·        Yapılan etkinliğin asıl amacını unutturacak derecede ayrıntılar, kurallar, listeler, sıralama, organize etme ya da program yapma ile uğraşıp dururlar.

·        İşin bitirilmesini zorlaştıran bir mükemmeliyetçilik gösterirler (örneğin; kendisine özgü aşırı katı ölçütler karşılanmadığı için bir tasarıyı tamamlayamazlar).

·        Boş zamanlarını değerlendirme etkinliklerinden ve arkadaşlıklarından yoksun kalacak derecede kendilerini işe ya da üretkenliğe adarlar (bu durum ekonomik gereksinimleri ile açıklanamaz).

·        Ahlak, doğruluk ya da değerler gibi konularda vicdanının sesini aşırı dinler ve esneklik göstermezler (bu durum kültürel ya da dinsel özdeşim ile açıklanamaz).

·        Özel bir değeri olmasa bile eskimiş ya da değersiz şeyleri elden çıkaramazlar. Eski eşyalarını atamazlar. 

    Bu konuda Klinik Gelişim Dergisinden Doğan Şahin'in Kişilik Bozuklukları yazısından faydalanılmıştır. Detaylı bilgi için: http://www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/kg_22_4/8.pdf

 Kayseri’de panik bozukluk tedavisi, Kayseri Panik bozukluk doktoru, Kayseri panik atak, psikiyatri uzmanı, Kayseri psikiyatri doktoru, Kayseri Psikoterapist, Kayseri psikoterapi merkezi. Kayseri TMS uygulama merkezi, Akademi TMS ve Terapi Merkezi. Kayseri TMS. TMS tedavisi nedir. TMS nasıl yapılırKayseri TMS, Kayseri Transkranial Manyetik Stimülasyon (TMS), Kayseri Transkranial Manyetik Uyarım (TMU), Depresyonda TMS, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) TMS, Bağımlılık TMS, Kayseri psikiyatri uzmanı, Kayseri psikiyatri doktoru, Kayseri Psikoterapist, Kayseri psikoterapi merkezi. Kayseri TMS uygulama merkezi, Akademi TMS ve Terapi Merkezi Kayseri Hipnoz, Kayseri Hipnoterapi, Kayseri psikiyatri uzmanı, Kayseri psikiyatri doktoru, Kayseri Psikoterapist, Kayseri psikoterapi merkezi. Kayseri TMS uygulama merkezi, Akademi TMS ve Terapi Merkezi.